GENETİK KANSER RİSKİNİZİ BİLİYOR MUSUNUZ?
AİLESEL KANSER ÖYKÜSÜ HAFİFE ALINMAMALI
Tüm kanserlerin yaklaşık %10’u kalıtsal kanser yatkınlığı sendromları ile ilişkilidir. Ailesel kanserlerde
tedavi seçenekleri ve kişinin yeni kanserlerden korunması için alınması gereken tedbirler farklıdır.
Ailesel kanserlerde ailenin diğer bireyleri de risk altındadır. Bu nedenle hem tedavi yönlendirmek
hem de ailedeki diğer kişilerin korunmasını sağlayabilmek için ailesel kanser tanısı büyük önem
taşımaktadır. Tüm kanser tanısı almış kişilerde, ister aktif olarak kanser tedavileri devam etsin, ister
geçmişte kanser yaşamış olsun, hastalardan genetik test çalışılması önemlidir. Bunun haricinde,
ailesinde kanserli bireylerin olduğu kişiler kendi kanser risklerini azaltmak üzere bu testleri
yaptırabilir. Kanserin tanısı, önlenebilmesi veya tedavisi için gerekli test kombinasyonlarının
belirlenmesi adına bir genetik uzmanına veya bu konuda deneyimli bir onkologa başvurulması
önemlidir.
Genetik ve kalıtsal kanser farklı anlama geliyor
Kanser kesin şekilde genlerde meydana gelen bir bozukluk sonucu oluşur, dolayısıyla genetik bir
hastalıktır. Ama bu genetik bozukluk her zaman anne ya da babadan geliyor anlamına gelmez.
Bazı kanser tipleri sık görülmektedir. Dolayısıyla aynı ailede birden fazla kanser hastası olabilir. Ancak
aynı organa ait kanserlerin birden fazla kuşakta ortaya çıkması, kesin olarak kalıtsal olduğunu
göstermese de kalıtsal olma riskini taşır. İşte bu nedenle, bu ailelerde genetik tarama ile ailesel riskin
değerlendirilmesi büyük önem taşır.
Kalıtsal, yani ailesel kanserler belli özellikleriyle rasgele oluşan kanserlerden farklılık gösterebilir.
Genellikle daha erken yaşlarda ortaya çıkar ve daha hızlı seyirli olabilirler. Patolojik değerlendirmede
görülen farklılıklar da söz konusu olabilir ve bunlar tedaviyi üstlenen hekimler için yol gösterici
olabilir. Keza bu hastalarda klasik ilaçlara yanıt farklılık gösterebilir.
Genetik tarama toplumun genelinde gerekli mi?
Genetik analizlerle gen dizgilerindeki anormalliklerin tespiti hem zahmetli hem de pahalı bir
uygulamadır. Ayrıca bugünkü bilgimiz ve teknik imkanlarımızın sınırlı olması, toplumun genelinde
tüm kanserler için tarama yapılmasının anlamlı olmadığını göstermektedir. Ancak meme, akciğer,
mide ve pankreas kanseri gibi birçok kanser tipinde hastalarda doğru tedavi seçiminin belirlenmesine
yardımcı olmak, ya da ailesel olma riski taşıyan kanserlerde diğer aile bireylerini koruyabilmek adına
genetik analizlerin yapılması mantıklı gözükmektedir.
Kanserin tanısı, önlenebilmesi veya tedavisi için gerekli moleküler genetik test kombinasyonlarının
belirlenmesi adına bir genetik uzmanına danışılması en uygun yaklaşım olacaktır.