Beslenmede Çeşitliliğin Önemi ve Biyoyararlanım
Bu yazımızda çeşitli beslenmenin öneminden bahsedecek, biyoyararlanım kavramına, yani vücudumuzun, tükettiğimiz yiyeceklerin içeriğinde olan besinlerden ne kadar faydalanabildiğine değineceğiz.
Yiyeceklerin temelde ne olduğu ile başlayalım.
Yiyecekler karmaşık bileşiklerdir çünkü tek maddeden oluşmazlar. Çeşitli vitaminleri, mineralleri, enzimleri, proteinleri, yağları ve başka maddeleri çeşitli derecelerde içerirler.
Mikro ve makro besinler olarak adlandırılan bu maddelerin hepsinin yeterli miktarda alınması, vücudun düzgün bir şekilde işlemesi için gereklidir.
Sağlıklı kalabilmek için mümkün olduğu kadar çeşitli beslenmenin önemi de bundandır. Çünkü ne kadar çeşitli beslenirsek o kadar çeşitli mikro ve makro besini vücudumuzun kullanımına sunmuş oluruz.
Diğer yandan biyoyararlanım da çok önemlidir çünkü besinleri vücudumuza almak, onların yeterince sindirilerek vücuda yararlı şekilde kullanılacağı anlamına gelmez.
Yiyeceklerin içerisinde farklı miktarlarda ve kombinasyonlarda bulunan maddeler karşılıklı olarak birbirlerinin emilimlerini de etkilemektedir.
Örneğin demiri C vitamini ile birlikte alırsanız demirin emilimini artırırsınız ama kalsiyum ile birlikte alırsanız demirin emilimini azaltırsınız.
Mikro ve makro besinlerin emilimini etkileyen bir başka faktör ise pişirme ısısı ve pişirme süresidir. Bazı maddeler yüksek sıcaklıklardan olumsuz etkilenip inaktive olabilir ve vücutta emilimleri engellenebilir. Bazı maddelerin ise pişirilince emilimleri artabilir çünkü pişirme işlemi, onların emilimini engelleyen bazı maddelerin yıkımına neden olabilir. Bazı maddeler ise yüksek sıcaklıklara maruz kaldığında toksik bileşiklere dönüşebilir.
Sadece pişirme ısısı ve süresi değil aynı zamanda pişirme şekli de besinlerin kalitesini etkilemektedir. Örneğin C vitamini gibi suda çözünen vitaminlerden zengin besinleri bol suda, özellikle de uzun sürelerle haşlamak, ciddi miktarda C vitamini kaybına neden olmaktadır.
Bazı maddeler ise havaya ve ışığa maruziyetten olumsuz etkilenmektedir.
Genetik faktörler, bazı ilaçlar ve çeşitli hastalıklar da mikro ve makro besinlerin bağırsaklarda yeterince emilememesine ve dolayısıyla vücudun bu alınan besinlerden yeterince faydalanamamasına neden olabilmektedir. Bu durumda vitamin ve mineral eksiklikleri ile karşı karşıya kalabiliriz.
Uzun süreli vitamin ve mineral eksikliği ise genel sağlık durumunda ciddi sıkıntılara yol açabilmektedir.
Bir sonraki yazımızdan itibaren, yukarıda saydığımız karmaşık etkileşimi basitleştirerek, biyoyararlanım bağlamında, her bir besin türünü neden ve nasıl tüketmemiz gerektiğini nedenleriyle kısaca özetlediğimiz Pratik Bilgiler Serisi'ne başlıyoruz.
#saglikcimnet #saglikcim #wholemedics #wholemedicscomtr #beslenmedecesitlilik #cesitlibeslenme #biyoyararlanim #biyoyararlanimietkileyenfaktorler #biyoyararlanimietkileyenetmenler